تربیت دینی به معنی الاعم

این معنی شامل همه ابعاد تربیتی در یک بستر دینی شده و می‏توان آن را با تربیت اسلامی‏ مترادف دانست. مراد این است که کودک ، نوجوان یا جوان مسلمان به‏گونه‏ای آموزش ببیند و تربیت ‏شود که بالمآل شخصیت او با اهداف دینی مطرح شده در قرآن شریف و روایات همگونی داشته باشد و نهایتا آنگونه شود که بتوان او را مسلمان به معنای واقعی کلمه دانست. در این اصطلاح، تربیت دینی محدود به مسائل اعتقادی، معنوی و یا اخلاقی نمی‏ شود، بلکه رفتار واندیشه آدمی را در سایر ابعاد فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، عاطفی و هیجانی نیز در بر می‏گیرد و در یک کلمه شخصیت انسان را پوشش می‏دهد. به ‏نظر می‏رسد، بسیاری از نوشته‏های اسلامی موجود در باب تعلیم و تربیت که تحت عناوینی همچون تعلیم و تربیت در اسلام‏ ، تعلیم و تربیت اسلامی‏ و اسلام و تعلیم و تربیت‏ انجام گرفته است، همین اصطلاح را دنبال نموده است .

تربیت دینی به معنی الاخص

در این اصطلاح در بین همه ابعاد تربیتی، به رشد معنوی و اعتقادی توجه می‏شود و بدین‏ وسیله سایر ابعاد تربیتی و حتی ابعادی همچون بعد اخلاقی از بحث ‏خارج می‏شود. به منظور تمایز این بعد خاص تربیتی، این نوع تربیت دینی را تربیت ایمانی یا معنوی نامیده اند. بر این اساس دیگر نمی ‏توان در تبیین تربیت دینی منابع اخلاقی را اصل قرار داد. آری اخلاق اسلامی چه در تعریف هدف و چه در راه رسیدن به آن از دین نشات و کمک می‏گیرد، اما سخن این است که می‏توان مسائل تربیت دینی را از مسائل تربیت اخلاقی جدا نمود و برای هر کدام باب مستقلی باز کرد. دراین نوع آموزش و پرورش شرائطی برای فرد مورد تربیت ایجاد میشود تا نگرش او نسبت‏ به خود، جهان اطراف و خالق این جهان براساس آنچه «خود» می‏یابد و فطرت او اقتضا می‏کند رشد کند و آنچه را که لازمه پیمودن این مسیر است فرا گیرد. به دیگر سخن، شرائطی برای متربی فراهم می آید تا ایمان او تقویت‏ شود و جایگاه خود را در کل مجموعه هستی باز یابد.